Dag Albert,
(reactie op zijn voorstel)
Peter Levine schrijft in zijn boek de stem van je lichaam een stuk over waarom therapie faalt. Wat hij schrijft raakt voor mij inderdaad een belangrijk punt, maar in mijn verhaal gaat het nog veel verder. Ik wil je dit eigenlijk heel graag uitleggen. Het wordt alleen dan meteen een heel verhaal, en ik bedoel niemand voor het hoofd te stoten of tot last te zijn.
Vanaf klein meisje zit ik in de gedissocieerde overlevingsrespons. Ik verwees tijdens de ssp-sessie naar het blad op de flipover met daarop de ervaring van vergelijken uitgelegd. Sinds mijn jeugd vertoef ik structureel onder aan de ladder en leef ik in de idee dat ik nooit goed genoeg zal zijn en geen enkele waarde heb voor anderen. Op mijn tiende ben ik overgestapt naar dissociatie naar een zelfbedachte wereld. Waarmee een zichzelf in stand houdend probleem gecreëerd werd. Ergens rond mijn 17e ben ik daarin volledig kopje onder gegaan. Wat ik ook deed, in contact met de buitenwereld kwam ik niet van die plek onder op de ladder opgeklauterd. Ondertussen was ik me al vroeg bewust van wat er gebeurde, en ben ik een levensmissie, een queeste gestart naar het hoe en waarom van alles en het vinden van de uitweg uit het doolhof. Lange tijd tevergeefs overigens, en werd ik voornamelijk bevestigd in datgene waar ik vandaan probeerde te komen. Het was als drijfzand waar je steeds vaster in wegzakt met elke beweging die je maakt.
Pas 10 jaar geleden toen ik de krachtsport en de heilzame werking daarvan op mijn systeem ontdekte, is de kentering en de weg eruit gestart. Sindsdien train ik mezelf op vele fronten. Want waarom therapie ondertussen een doodlopende weg is, gaat ook nog om het volgende:
Als ik een interactie aanga waarin ik cliënt bent (therapie of coaching oid), ben ik de afhankelijke, hulpbehoevende en daarmee direct al in de lagere positie. Ik ben me daar terdege van bewust. Die rolverdeling duwt mij al meteen daar onderin, op die plek waar ik maar niet uit kom. Daarnaast moet ik voor het ontvangen van die therapie van mijn eigen veilige plek af naar het domein van de ander, waar de ander thuis is en ik dus in den vreemde. Per definitie is dat al onveilig. Maar het ergste van alles voor mij is wel het fenomeen van moeten betalen voor enige vorm van behulpzame aandacht mijn kant op. Soms een hoge prijs zelfs. De wetenschap dat de hulp direct wegvalt als ik stop met betalen, waarbij de boodschap wordt dat het gaat om mijn geld en niet om mij als mens, bevestigt me in datgene waar ik van weg probeer te komen. Allemaal verre van geruststellend en ondersteunend dus. Die route is inmiddels volledig doodlopend geworden. Maar therapeuten zijn wel heel lang de meest veilige personen geweest, vanwege de setting enz..
In mijn werk gebeurt er iets tegengestelds: ik werk met zeer kwetsbare mensen, die geen gevaar vormen. In eerste plaats omdat ze hulpbehoevend zijn, en daarmee zelf dus in die afhankelijke positie. Daarnaast ga ik ook in mijn werk naar het domein van de ander toe, maar dus niet om iets te halen voor mezelf, maar om in dat domein van die ander zoveel mogelijk er te zijn voor die ander, iets waar ik ondertussen erg bedreven in ben geworden. Maar bovenal en meest helpend voor mij, waardoor ik redelijk gemakkelijk ventraal kan zijn in die settings, gaat het om de wetenschap en ervaring dat kwetsbare mensen, mits ventraal benaderd, geen sympathische respons vertonen.
Want hoe minimaal ook, een sympathische respons herken ik van kilometers afstand (zoals ik al aangaf naar jou)....ze triggeren een heftige reactie bij mij, juist omdat zulke respons concurrerend is en me in mijn eigen worsteling duwt. Het deed me goed om dit verschijnsel ook terug te lezen in het boek van Deb Dana trouwens. Vanuit die ervaring van steeds teruggeduwd worden, wat ik ook probeer, heb ik het me eigen gemaakt om dat naar andere kwetsbaren in ieder geval zeker niet te doen. Ik wil er zijn voor hen, een veilige haven zijn in plaats van zaken aan hen te willen veranderen. Koesteren. In mijn werkvisie noem ik dat werken volgens de presentiebenadering.
Zelf denk ik er nog niet meer over om anderen te laten zien wat mijn angsten zijn. Ik zal me daar een beetje uit vrije wil kwetsbaar gaan zitten wezen, zodat de ander op me in kan gaan hakken met alle opmerkingen van wat ik zou moeten doen in plaats van me zo voelen. Dat is wel heel dom, want dan helemaal zit ik extreem in die oude idee. Dus, wat er gebeurde in die ssp dagen met jou was in het geheel niet mijn bedoeling, maar het lukte me gewoon niet om de angst te onderdrukken. Ik had eigenlijk erg weinig keus.
Over mijn beleving vertellen, die face to face meedelen dus als het ware, lukt alleen als ik er zeker van ben dat de ander ventraal is en volledig open (en dus ook kwetsbaar ip) over zichzelf. En oprecht nieuwsgierig naar mij, dus graag wil weten wie ik ben. Ik kom het maar weinig tegen eigenlijk. Of in settings die veel veiligheid in zich dragen, omdat ik met een club collega's ben die allemaal een training volgen en therapeut zijn, met een superventrale cursusleidster voor de klas (tijdens de weekendworkshop bij jullie). Enorme bewondering voor hoe Heleen dat deed ook. Maar dan grijp ik mijn kans dus.
Je zult misschien begrijpen dat elke poging (van jou) om sympathisch te reageren op mijn kwetsbaarheid en mijn angsten met mentale ideeën te weerleggen - positieve psychologie toepassen - geheel averechts werkt. Het klinkt als krassen op een schoolbord, vals. En ik voel me niet serieus genomen in wat ik met zoveel moeite heb laten zien. Ik herken ondertussen alle coachingstrucjes en andere "aanpakkende maniertjes", hoe goed bedoeld ook....als ze ook maar het minste spoortje in zich dragen van sympathische respons. Hoe sympathischer hoe meer het zelfs bijna pijn gaat doen aan mijn oren. De boodschap daarin is in de kern namelijk toch: wat ik nu laat zien, moet volgens die ander veranderen. En: wat de ander aandraagt is dus "beter". En voila: daar zitten we weer onderin.
De komst van de polyvagaaltheorie heeft me echter wel de taal geleverd om dit te communiceren. Daar ben ik erg blij mee. Hiervóór kreeg ik dit aan anderen nooit goed uitgelegd. Maar omdat ik me van dit alles wel al lang bewust ben (zonder dus die taal te hebben) en ook besef dat ik toch iets zal moeten met anderen om voorbij de oude worsteling te komen, ben ik mezelf dan maar gaan trainen via een grote omweg. Zo veel mogelijk alle directe obstakels, die te groot zijn om nemen, omzeilend, maar toch stappen te kunnen zetten richting herstel en mezelf trainen om vertrouwen op te bouwen. Mezelf via die omweg ook de overvloed van het leven steeds meer laten ontdekken en ervaren.
Omdat therapie halen niet het antwoord is gebleken, ben ik heel intuïtief andere settings in de buitenwereld er voor gaan inzetten. Inmiddels is dit al verworden tot mezelf trainen middels mijn werk. En verder alle kleine en grotere betrekkelijk veilige interacties met vreemden, op straat of in de winkel ofzo.
Settings in ieder geval waarin ik me veilig genoeg voel om open te staan voor de situatie en de informatie die er in besloten ligt. Die vrij toegankelijk zijn, me bewegingsvrijheid verschaffen en waar ik uit weg kan gaan. Die gratis zijn ook. Of in ieder geval gelijkwaardigheid (neutraliteit) borgen. Die vrij zijn van al te grote voorwaardelijkheid en me niet vastzetten. Het is er de reden van dat ik woon zoals ik woon, en werken in loondienst steevast tot ellende heeft geleid.
Sinds ik zzp-er ben is er veel nieuwe beweging gekomen. Omdat ik steeds verschillende opdrachten kan aannemen, bieden de hulpvragen me de kans om bepaalde thema's echt op een andere manier aan te pakken. Om nieuwe stappen te zetten. Het is bijzonder hoe de opdrachten die op mijn pad komen hierop aansluiten. Te meer omdat ik er voor betaald word zelfs. Ik moet zeggen dat dit fenomeen me misschien nog wel het meest verlost van die beleving van waardeloosheid.
Met als klapper toch wel de huidige opdracht, met die meneer met ALS die volledig opgesloten is in zijn eigen lichaam en nog maar nauwelijks tot output kan komen. Volledig geïmmobiliseerd, maar niet gedissocieerd. Bevroren in de tijd. Zoals ik me al voel in zekere zin sinds ik meisje was.
Anderzijds spiegelt hij me ook de andere kant en laat me ervaren hoe het is om hulpverlener en vol goede bedoelingen te zijn, de ander in zijn nood te zien maar niet te weten wat hij nodig heeft.
Nouja, en zo probeer ik zo veel mogelijk te leren van wat het leven me laat zien en train ik mezelf, met behulp van interactie met anderen, zonder dat die ander daar weet van heeft. Om de crux van het zichzelf versterkende fenomeen, het drijfzand, te omzeilen. Je moet wat hè. Want voor mij was en is nog steeds "fijn samen" mijn levensmissie.
Sinds de boeken van Peter Levine op mijn pad zijn gekomen, ben ik schoorvoetend aan het toegeven naar mezelf hoe groot of beter gezegd: hoe chronisch het trauma is in mijn leven. Maar wat wil ik er graag voorbij. Want ik vind het leven eigenlijk juist heel bijzonder en geniet van de kleinste dingen.
Sorry voor de lap tekst. Ik loop over van de behoefte om te laten zien hoe ik tegen het leven aankijk en wat mijn beleving is van zaken. In de onvervulde wens dat ik daarmee ooit nog eens waardevol zou kunnen zijn voor een ander. Net als die meneer voel ik me opgesloten. Maar ik ben tegelijkertijd volledig kansloos ten opzichte van sympathische responsen. Daarom dus maar zo...
En veel dank voor de gelegenheid om dit zo achter elkaar op een rij te zetten.
